ایوا لیپسکا کوشیار پارسی   جشنی که زندگی است   نیچه ادعا می‏کرد که "هنرمندان تاب ِ تحمل واقعیت ندارند" . همه چیزی می‏شود برده و قربانی‏ش. واقعیت گاه دام می‏چیند برامان. ناگاه  و به شکلی باورنکردنی می‏گذارد تا در جشن شرکت کنیم، جشن ِ زندگی‏مان. شاعر لهستانی ایوا لیپسکا [Ewa Lipska](کراکو 1945) در آکادمی هنر شهر زادگاه‏اش نگارگری آموخت، اما زود پی برد که این کارش نیست. نمی‏تواند به بیان ِ خود دست یابد. به‏تر دانست از زبان ِ شعر یاری بگیرد. ویسلاوا شیمبورسکا، برنده نوبل ادبی و سردبیر نشریه  "زندگی ادبی" شعرهاش را خواند و هم‏این زود به دوستی پایدار انجامید. ایوا لیپسکا خود می‏گوید:"هرگز درباره‏ی شعر خودمان حرف نمی‏زدیم. درباره‏ی کار نویسندگان و شاعران دیگر هم نه. موضوع حرف خودمان را داشتیم که زندگی باشد و انسان ِ شگفت‏انگیز با همه‏ی رفتار ِ شگفت‏آورش".  هر دو شاعر اما از دوست و نویسنده‏ی محبوب‏شان میشل دو مونتانیه حرف می‏زدند. نخستین دفتر شعر ایوا لیپسکا به نام "شعرها" (1967) با شعر "ما" آغاز می‏شود. شکل و لحن هم‏این شعر در همه‏ی کارهای بعدی‏ش حضور دارد: ما – گشاده به سال ِ پس از جنگ- با تن‏هامان در به‏ترین حالت سارتر می‏خوانیم و دفتر تلفن (...) مردم دست می‏زدند به افتخار آزادی دروازه‏ها گشوده شد زنان بر درگاه دروازه‏ها می‏زاییدند: ما را.   شاعر به تراژدی جنگ می‏پردازد که "آنان، نسل نو" تجربه نکرده‏اند اما تجربه‏ش می‏کنند:"به حمل یادهای تیرباران شده/ پیش می‏رویم با خودمان". واقعیت نو که با همه‏ی شادی‏ش از پس جنگ جهانی دوم به خاموشی کشانده شد، چشمه‏ی برداشت ایوا لیپسکا است. واقعیت زبان"نو" نیز که هیچ ربطی نداشت به آزادی واژه. واژه‏ای که تبدیل شد به  "سر و صدای" سیاسی. ایوا لیپسکا به جست و جوی شکل تازه‏ای برای شرح پیرامون خود پرداخت. به تماشای "رفتار شگفت آور انسان" در پرتو زبان طنز و سخره‏ی خود نشست. زبانی جست برای بیان ِ شکست ِ معجزه‏ی سوسیالیستی. هرچه بیش‏تر به زبان روزمره بی اعتماد شد؛ از این که واژه‏ها معنای اصلی‏شان را از دست داده بودند. زبان تازه‏ای به کار گرفت، زبانی دیگرگونه و گاه باژگون تا وادارت کند به اندیشیدن. خود را گم می‏کنم در پیچ و خم ِ یادها، تقاطع ِ راه‏ها سقوط می‏کنم به سراشیب ِ هندسه. خفه می‏شوم میان ِ کابل‏های اندوخته. خانم شوبرت عزیز، همه چیزی که دوست‏مان داشت، مانده است به بند.      شاعر   در مردمک ِ گشاده حروف آریل دوست داشتنی. ژرفای دوست داشتن.   خواب ِ جمله‏ی وانهاده‏ی خانه‏ها می‏دید. حروف سیاه ِ کودکی. پنجره‏ای باز به زیر نام ِ کسی.   به دم ِ آخر زمان را کنار می‏نهد قرائت بی‏هوده وامی‏نهد به سگان.   خط خوش ِ عشق دوست می‏دارد. زندگی نوشته با دست. حرف دور انداخته از شادی.   در اردوگاه واژه‏ها می‏زید او.     عشق   عشق پیشگو است. خود را تو و من می‏بیند.   گزیده‏ی مردم است و زبان ِ فشارقوی به کار می‏گیرد.   در کتابخانه‏ی ملی حتا کتاب‏های نخوانده را دور می‏ریزد.   به زیر آوار ِ هم‏آوایان پژواک ِ شادی و مرگ می‏یابد.   به سراغ ِ تو اگر آمد بکوش در خانه باشی. یا چیزی از این دست. اگر که بتوانی دیدارش کنی.       زندگی‏نامه   پیش درآمد ِ دوران کودکی: پیتر و گرگ. بعد گریز. باز گریز. عشق به زیر خرده ‏پاره‏های ماه. نشاط ِ آبشارهای تارا. کلیسایی با آشپزخانه‏ی مادربزرگ در هم‏کف. خانواده‏ی بی‏اخلاق ِ وزن و آهنگ از دست داده. بعد گریز. باز گریز. و گریز از نو. خواجه‏ی آوازخوان که از اندوه ِ اورفه می‏خواند به زیر رنگ ِ فرشتگان. پیراهن کارت پستالی تو از ابر تیره. آهنگ ِ آرام صداها. ترک؟ بازگشت؟ گریز؟ شماره تلفن پلیس و آتش نشانی کنار بسترت. بیمه‏نامه که هدیه گرفته‏ای. برای درمان از پس ِ حمله‏ی ناگهانی ِ زندگی.     زبان   خانم شوبرت عزیز، به زبان لهستانی براتان می‏نویسم. زبانی غریب، که به سق ِ دهان می‏چسبد. زبانی که باید مدام برش گردانی به زبان‏های غریب ِ دیگر. گاه طعم و بوی خردل ِ بی‏مزه دارد. گاهی طعم عشق می‏گیرد. یادتان می‏آید سرگیجه‏ی زبانی را، وقتی در ساحل می‏دویدیم و باران، باقی‏مانده‏ی زبان از لب‏هامان می‏شست؟     پرسش   خانم شوبرت عزیز، نمی‏توانم به این پرسش‏تان پاسخ دهم که "وارث این جهان کیست" . تاریخ سکوت می‏کند در این باره. کبوتر ِ نامه‏بر به دلیلی ناروشن به زمان پرواز، آخرین صفحه را پاره کرد.     قهرمان ِ رُمان   خانم شوبرت عزیز، قهرمان رمان من چمدانی دارد. در چمدان مادرش، خواهرهاش و خانواده‏اش، جنگ و مرگ را گذاشته. نمی‏توانم کمک‏اش کنم. چمدان را در دویست و پنجاه صفحه با خود دارد. خسته و مانده می‏شود. پا از رمان که بیرون می‏گذارد، همه چیزش را می‏دزدند. مادرش، خواهرهاش و خانواده‏اش، جنگ و مرگ را از دست می‏دهد. تو صفحه‏ی جر و بحث اینترنتی می‏نویسند که حق‏اش بود. شاید یهودی بوده یا کوتوله؟ شاهدان می‏گویند که در این باره سکوت خواهند کرد.