|
بایگانی صفحه اول تازه های شعر کتابخانه پیوندها شعر، علیه فراموشی ویژه ی 8 مارس |
|
بی گمان امشب شعری خواهم سرود
معرفی کتاب شعر حسن حسام
چاپ یکم، 1382، کلن، آلمان |
|
حسن حسام، نام آشنایی است. مجموعه داستان "بعد از آن سال ها" که در سال 1352 منتشر شد، دربرگیرنده چند داستان بسیار به یاد ماندنی است. این کتاب در دسترسم نیست، اما یکی از داستان هاش را که پیش تر در "جنگ لوح – دفتری در قصه" منتشر کرده بود، هرگز از یاد نخواهم برد. داستان درباره ی سپاهیان (دانش) در زندان. هرکدام شان در محل خدمت جرمی مرتکب شده بودند و در بند گرد آمده بودند. گفت و گوشان از به یادماندنی ترین لحظات است. ما نوجوانان خواننده از این که در داستان نویسنده ی ایرانی، نخستین بار از همینگوی و فاکنر و اشتین بک نام برده می شد، به هیجان آمده بودیم. حالا نمی دانم قضاوتم درباره ی آن داستان چه خواهد بود؛ اما همین که هنوز، از پس سال ها به یادم مانده است مگر کافی نیست؟ صمیمیت ِ آن داستان و راوی ش را از یاد نمی برم. همان زمان یادداشتی درباره ی کتاب "بعد از آن سال ها" در صفحه نقد کتاب مجله تماشا، نوشتم. غریب این که داستان های کتاب "کارنامه ی احیاء" زیاد به یادم نمانده اند. شاید به دلیل انتشار در زمانه ای که دغدغه های دیگری داشتیم. حسن حسام، جز این هفت کتاب دیگر منتشر کرده است: 5 کتاب شعر، یک کتاب تحلیلی و کتابی دربرگیرنده ی یک قصه و یک گزارش. حسن حسام، در این آخرین دفتر همان آدم (راوی) صمیمی باقی مانده است. وقتی هم شلاق ِ داغ با شتاب فرود می آمد، و نعره ی درد را به آسمان می برد، با چشمان ِ آبی اش می آمد عین چشمان یکی ماهی خیس و آبی! و دلم را که هر دم ویران می شد دوباره با دلش می ساخت هی خانه های دلم خراب می شدند، هی می آمد آبادشان می کرد ....
برجستگی خاصی ندارد این سطر ها. هنربازی یا ادای بازی هنری و زبانی و غیره هم ندارد، اما صمیمی است و رک. تمرین و تاتی تاتی "خودت یه کاریش بکن" هم نیست. شعرهای بلند این دفتر بیشتر گردآورده ی چند شعرند که می توانستند به همان شکل کوتاه و مستقل بمانند. اما انگار تعمدی در همین کارش هست. بندی جدا می آورد تا صداش را به گوش مان برساند؛ چرت مان را پاره کند. گیرم که گاهی این چرت از به کار گرفتن وزن نامانوس و متناقض پاره شود. سهم من است این جور دیدن ای ستاره می بینم و می خواهم و می بارم از درد چون ابر باران زای ِ پاییزان ِ بی گاهان
ارتباط یا رشته ی ارتباطی ِ وزن ِ این سطر آخر با وزن ِ چند سطر نخست کجاست؟ از این دست پرش ها بسیار دارد، اما لحظه های خوب و استوار هم در شعرهاش کم نیستند. بی شانه بالا انداختن باید خواند. جست و یافت. نه نه نه باور نمی کنم در پشت جیوه های به یقین امشب جادوگری عجیب کمین کرده است که می خورد رزان ِ جوان را تا قی کند خزان ِ رزان را و آئینه را بمیراند در های ِ سرد ِ خود. حسن حسام دفتری گردآورده است از لحظات ِ تجربه ی شخصی ش. این لحظات شاید لحظات ِ دیروزی اند، اما بی وجود ِ آن دیروز، هم این نیستیم و نخواهیم بود که هستیم. او خود را جای تماشاگر می گذارد و در بیرون زندگی جای می دهد تا ببیند. لحظه های سنگین و سبک را در کنار دریافت ها، حس ها، دیده ها، تجربه ها و روایت ها گردآورده است تا تجربه ی نگاهش را با خواننده قسمت کند. اعتنایی به هنجارهای زبانی کلاسیک و نوین ندارد. حرف خودش را می زند و کار خوش را می کند. گیرم که خواننده را به سکندری هم می اندازد. اما حسن کارش در صمیمیت اش است. اگر در وزن و زبان شعر کم دارد، به عمد و از بدجنسی یا ادعای بزرگی نیست. تجربه و دیده هاش را با آن چه در توشه داشته با ما قسمت کرده است. اطراقگاهی نمی جویم این جا من مردی در گذرم با کولباری از خاطره و آتش. تا بر سفره نان ِ جوین و خون و خاکستر خود بنشینم و با آن همه غمگساران ِ خاموش دیداری تازه کنم پیشواز بها را و گوش بخوابانم به آواز خروسی که هر خروسخوان، صبح را می خواند گرم!
حسن حسام شاعر ساده ای است که بی تغزل و احساساتی گری و به ساده ترین و قابل درک ترین لحن دیده هاش را بر سفره می ریزد و حرف اش را نیز می زند. خوبی کارش در همین نگاه کردن به لحظه های زندگی است. واقعیت ِ نگاه براش اهمیت دارد. حسن حسام به ترین شاعر نیست، اما همین صمیمیتی که دارد و همین شیوه ی سبک کردن همه ی آن چه که سنگین است، خاص اوست.
|